Gert-Jan Buitendijk (secretaris-generaal Algemene Zaken) en Maarten Schurink (Secretaris-generaal Binnenlandse Zaken) verschenen op 16 januari 2023 in een dubbelinterview met de NRC. Aanleiding voor het interview is de grote onrust onder de ambtenaren en in het bijzonder een vertrouwelijke brief die vijftig leidinggevende ambtenaren van verschillende ministeries eind vorig jaar schreven. De boodschap? ‘Ambtenaren worden in toenemende mate in het politieke debat getrokken, gebruikt voor politieke profilering door bewindspersonen en bedreigd in hun ambtelijke vakmanschap om in vrijheid te kunnen adviseren.’
Volgens beide heren is de relatie tussen ambtenaren en politici per definitie spannend, maar moet alles tegenwoordig – onder druk van politiek, burgers en pers – in crisistempo. Door die enorme druk hebben bewindspersonen de neiging ook snel te willen handelen, maar hierdoor komt het onderzoeken van de risico’s van beleid in het gedrang. Kortom, er ‘worden met enige regelmaat irreële eisen aan ambtenaren gesteld.’
Door snel handelen ontstaan risico’s. ‘Precies die risico’s moeten ambtenaren herkennen en delen met de bewindspersoon. Maar heeft een ambtenaar nog de vrijheid om dat te doen? Of moet die zelfs meedenken over wat politiek handig is voor een bewindspersoon om daarover te zeggen tegen de Kamer?’
Volgens de twee secretarissen-generaal is de rol van de ambtenaar helder. ‘Wij zijn er voor om te zorgen dat politici zich aan de wet houden en om dat in advisering onder de aandacht te brengen. Om te staan voor onze professionele taak. Daarin mogen we best koppig zijn. (…) Wij moeten bewaken dat bewindspersonen zich aan de wet houden.’
Ga hier naar het artikel van de NRC.
